Onderzoek & therapie
Een gespecialiseerd team zorgt voor multidisciplinair onderzoek en therapie
Om ons lichaam in balans te houden tijdens het stappen, rechtop staan en bewegen hebben onze hersenen informatie nodig uit verschillende bronnen. Die informatie komt onder andere van de ogen en de evenwichtsorganen in onze beide oren. Onze hersenen zorgen ervoor dat de verschillende informatiebronnen, ook in complexe situaties zoals in het donker of op een oneffen ondergrond, goed samenwerken. Dankzij onze evenwichtsorganen in het bijzonder, kunnen we de omgeving stabiel blijven zien ondanks dat we ons lichaam en hoofd bewegen, zoals tijdens het stappen. Dit fenomeen noemen we beeldstabiliteit.
Informatieconflict
Maar wat als een van de evenwichtsorganen uitvalt, bijvoorbeeld door een ontsteking, een hoofdletsel of een chirurgische ingreep? De informatie die de hersenen dan binnenkrijgen komt niet meer overeen met wat ze kennen. Gevolg: patiënten voelen zich duizelig en draaierig. Dat kan zo erg zijn, dat ze zich misselijk voelen en zelfs moeten braken. Ze kunnen nog moeilijk rechtop blijven staan. Gelukkig verdwijnen de klachten van draaiduizeligheid na een aantal dagen tot weken.
Aanpassingsstrategieën van de hersenen
Na het verdwijnen van de draaiduizeligheid, blijven patiënten soms last hebben van instabiliteit, een wazig beeld en ijlhoofdigheid. In deze studie gingen de onderzoekers na welke aanpassingen er precies gebeuren in de hersenen tijdens het herstelproces na een uitval. Ook wilden ze weten hoeveel procent van de patiënten goede aanpassingen vertoonde. Welke mogelijkheden van herstel of verbetering zijn er nu precies?
- Restoratie: de zenuw die uitgevallen was, kan geleidelijk herstellen. Uit het artikel blijkt dat er slechts bij 41,9% van de patiënten herstel van de zenuw optreedt. De oorzaak van de uitval speelt daarbij een grote rol: de kans op herstel is groter bij een infectie (neuritis vestibularis) dan bij een heelkundige ingreep of trauma.
- Adaptatie: bij de kinesitherapeut leren patiënten een doelwit te fixeren tijdens het maken van hoofdbewegingen (bijvoorbeeld nee schudden en ja knikken). Daardoor gebeuren er aanpassingen in de zenuwbanen tussen het evenwichtsorgaan, de hersenstam en de ogen. Hierdoor krijgen mensen weer een stabiel zicht, ook als ze snel hun hoofd bewegen. Daarnaast wordt het verlies van informatie uit het evenwichtsorgaan deels opgevangen door het visuele systeem. Hierdoor worden mensen soms afhankelijk van hun zicht om hun evenwicht te bewaren. Dit veroorzaakt instabiliteit in het donker, maar ook op plaatsen waar er drukte of beweging in de omgeving is, zoals in de supermarkt of in het verkeer. In therapie wordt er daarom geoefend op balanstaken met ogen gesloten en op een schuimkussen. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de patiënten (58% tot 87%) na verloop van tijd het evenwicht weer goed kan bewaren, zelfs in moeilijke situaties zoals op een helling of in het donker. Patiënten die blijvend afhankelijk zijn van hun zicht voor het evenwicht, ervaren meer beperkingen en hebben een verhoogde kans op angst en/of depressieve gevoelens. Als kinesitherapeut moeten we hier dus voldoende aandacht aan besteden.
- Gewenning: bij een eenzijdige uitval, komt de informatie uit de evenwichtsorganen plots niet meer overeen met het gekende referentiepatroon in de hersenen. Wanneer patiënten hoofdbewegingen maken, bijvoorbeeld bij het bukken en weer rechtkomen, veroorzaakt dit dan ook duizeligheid. Als patiënten deze bewegingen vaak herhalen, wennen de hersenen na verloop van tijd aan de beweging en zal de uitgelokte duizeligheid verminderen of verdwijnen.
Besluit
Na een uitval van de evenwichtszenuw herstelt de zenuw zich in minder dan de helft van de gevallen. Vooral patiënten bij wie de uitval door een ontsteking van de evenwichtszenuw werd veroorzaakt, vertonen herstel. Patiënten die zich niet goed kunnen aanpassen aan de nieuwe situatie (waarbij één evenwichtsorgaan niet meer of minder werkt) ervaren soms blijvende beperkingen, wat kan leiden tot angst en depressie. Vestibulaire revalidatie helpt bij het ontwikkelen van goede aanpassingen in de hersenen. Na een uitval van het evenwichtsorgaan, moeten we aandachtig zijn voor de processen in de hersenen die voor verbetering zorgen en rekening houden met de oorzaak van de uitval.
Heb je vragen bij dit artikel?
Contacteer Clara De Somer, kinesitherapeut
clara.desomer@sintlievenspoort.be
09 268 26 26 of 0478 51 34 49
Sint-Lievenspoortstraat 129
9000 Gent
